شناخت انواع مو سر و نحوه مراقبت از آنها
شناخت انواع مو سر
بسیاری فکر می کنند که تشخیص بافت مو به سادگی با لمس کردن آن امکان پذیر است. ولی برای این تشخیص، باید ویژگی های موی سر را بطور دقیق شناخت. موها انواع مختلفی از نظر بافت (نازک، متوسط یا ضخیم) و شکل (صافی، مجعدی و فری) دارند. برای داشتن یک موی سالم لازم است که نوع موی خود را بدقت بشناسیم و بر اساس آن شامپوی مناسب، درمان مقتضی و یا مراقبت لازم را انتخاب کنیم. همچنین با شناخت نوع و کیفیت مو، می توان راهکارهای بهداشتیِ مراقبت از پوست سر را نیز بهتر مدیریت کرد. استفاده از لوسیونهای مناسب، ماساژ پوست سر و همچنین داروهای مخصوص میتوانند به شادابی و سلامتی پوست و موی سر شما کمک کنند، البته در صورتیکه موی خود را بهتر بشناسید.
بافت های متفاوت مو
بافت مو در اصل کیفیت و جنس مو را توصیف می کند. موها بر اساس بافت به سه نوعِ متفاوتِ موی نازک، متوسط و ضخیم تقسیم می گردند. هر نوع بافت مو دارای ویژگی های خاص خود می باشد که آن را از سایر بافت ها جدا می کند. نهایتا بر اساس نوع بافت می توان مراقبت لازم از مو را تعیین کرد.
موهای نازک بافت شکننده ای دارند بطوریکه در آنها تنها دو لایه پوست و کوتیکول وجود دارد. در این حالت نگهداری موها بسیار سخت می باشد زیرا آنها به راحتی چرب می شوند. در موهای نازک، استفاده از محصولات نامرتبط می تواند به راحتی بر کیفیت بافت آنها اثر بگذارد و یا به خود مو آسیب برساند و باعث شکنندگی آنها شود. در این موها فقط زمانی که موها کثیف یا چرب شده اند از شامپو استفاده کنید و حتما نوع شامپو با حجم دهنده مناسب را انتخاب کنید. در این نوع موها هرگز از شامپوهای مخصوص موی فر و خشک استفاده نکنید چون موادِ قویِ درون آنها به بافت موی نازک شما آسیب می رسانند.
موی معمولی رایج ترین نوع مو در بین مردم می باشد. این نوع مو، ضخیم تر از موهای نازک است. موهای معمولی همانند موهای نازک معمولا دو لایه پوست و کوتیکول دارند اما ممکن است لایه سومی هم در این موها وجود داشته باشد. افرادی که موهای معمولی دارند می توانند راحت تر از کسانی که موی نازک دارند از بافتِ موی خود مراقبت کنند. زیرا ضخیم تر هستند و در برابر شکستن مقاومت بیشتری نشان می دهند.
موهای ضخیم هم نوعی از مو می باشند که دارای بافتی با لایه های عمیق تر و استحکام بالاتر می باشند. بافت موی ضخیم نسبت به گرما، رنگ مو و شکستگی مقاوت بیشتری نسبت به موهای نازک یا معمولی نشان می دهد. این نوع مو نیاز زیادی به نگهداری ندارد.
موها از نظر شکل
شاید بتوان در یک تقسیم بندی ساده نوع مو را به سادگی به موهای صاف و یا مجعد تقسیم کرد. اما درک انواع مختلف مو به این سادگی هم نیست به این دلیل که می توان شاخه های مختلفی را برای مو در نظر گرفت.
موهای صاف: اگر موهای شما هیچ پیچ و تاب و موجی ندارد می توان گفت که موهای شما صاف می باشد. افرادی که موهای صاف دارند، بیشتر موهایشان چرب می شود زیرا روغن های طبیعی سرشان راحت تر بیرون ریخته می شود. مانند سایر انواع مو این موها نیز بسیار زیبا هستند اما برخی از افراد که موهایشان صاف است دوست دارند به موهایشان پیچ و تاب دهند که می توانند با فر کننده مو این کار را انجام دهند. در حالی که مراقبت از موهای صاف نسبتا آسان است اما حجم دهی و حالت دادن به آن سخت می باشد.
برای نگهداری از موهای صاف بهتر است آنها را با آب ولرم بشویید و از شامپوی مناسب موهای نرم استفاده کنید. نهایتا بهتر است که موهای خود را سشوار نکشید و آنها را با حوله میکروفایبر و یا پارچه های نخی خشک کنید.
موهای مجعد: بهترین راه برای تشخیص این نوع حالت مو، بررسی تارهای مو است به طوری که این نوع موها حالتی شبیه به S دارند. این نوع مو حتی با صاف کردن نیز هنوز فر باقی می ماند. موهای مجعد نسبت به موی صاف و حالت دار حجم بیشتری دارند. اما این نوع موها بسیار مستعدِ وز شدن و گره خوردن هستند.
موهای فر: این نوع مو بین زنان و مردان آفریقایی آمریکایی بسیار رایج است. موهای فر بسیار محکم می باشند اما در عین حال مستعدِ وز شدن نیز هستند. از آنجا که موهای فر محکم و مستعد خشکی هستند، این نوع موها را نباید زیادتر از اندازه شست. در عوض در هنگام شستشو حتما باید از مقداری نرم کننده استفاده کرد. همچنین برای رطوبت رسانی به این موها، حداقل هفته ای یک بار از ماسک مو استفاده کنید.
برای شستشوی موهای فر و مجعد بهتر است ابتدا قبل از استفاده از شامپو در حالیکه هنوز موهای شما خشک می باشند مقداری نرم کننده به موها بزنید و با حوله به مدت ۱۵ دقیقه موهای خود را بپوشانید. سپس به حمام بروید و موهای خود را بشویید. همچنین از شستشوی روزانه موهای خود جدا خودداری فرمایید. به یاد داشته باشید که حتما از شامپو های مخصوص موهای فر استفاده کنید تا گره موهای شما کمتر شوند. همچنین موهای خود را با آب گرم نشویید زیرا آب سرد کمک می کند تا بسته های موجود بر ساقه موی شما بسته شوند و این به سلامتی موی شما کمک بیشتری میکند. نهایتا ترجیحا از حوله های میکرو فایبری برای خشک کردن موهای خود استفاده کنید.
انواع پارچه و نحوه شستشوی آنها
پارچه های مختلف و نحوه شستشوی آنها
انسان از همان ابتدا به دنبال راهی برای پوشیدن خود بوده است. مصریها ۵۵۰۰ و چینی ها ۳۶۰۰ سال پیش به صنعت بافت پارچه دست یافتند. پارچه به دو نوع مصنوعی و طبیعی تقسیم می گردد، که نوع طبیعی آن خود به دو گروه حیوانی (ابریشمی، پشمی) و گیاهی (کتانی، نخی) تقسیم می شود. برای شستشوی آنها باید دقت کرد که الیاف مصنوعی را نباید با سفید کننده ها شست، درحالی که بهتر است برای شستشوی پارچه های طبیعی از آب ولرم و شوینده های مخصوص استفاده کرد.
تاریخچه
همانگونه که ذکر شد، از آغاز انسانها به دنبال راهی برای پوشش خود و نجاتِ از سرما بوده اند. مصریها نزدیک به 5500 سال پیش به هنر بافندگی دست یافتند درحالیکه چینی ها با پرورش کرم ابریشم در 3600 سال پیش به صنعت بافت رسیدند. در اروپای سده هفدهم، دانشمند انگلیسی به نام رابرت هوک Robert-Hooke پیشنهاد داد که میتوان الیاف را به شیوه‌ی کرم ابریشم تولید نمود. پس از آن، یک بافنده انگلیسی به نام لویز شواب Lois-Schwabe توانست الیاف بسیار ظریف شیشه مذاب را با عبور از منافذ بسیار ریز تهیه نماید. این شروعی بود برای صنعتی شدن تولید پارچه در دنیا. در ایران نیز صنعت نساجی یکی از هنرهای اصیل به شمار می آید. شاید یکی از نامدارترین شهرهای ایران در این زمینه، شهر یزد باشد. چرا که از گذشته های دور ترمه ها و شال های فاخر و دستمالهای زیبای این شهر از جاده ابریشم به تمامی جهان فرستاده می شده است.
انواع پارچه، ویژگی و نحوی شستشو
اولین گروهی که باید ذکر گردد پارچه‌های مصنوعی هستند. برای ساخت آنها از مواد مختلف خام تا ترکیبات شیمیایی پیچیده استفاده میشود. ویژگی‌های این پارچهها شامل مقاومت و استحکام زیاد، سبکی، کم حجم بودن، آب نرفتن، ثابت بودن ابعاد، نپوسیدن و ساییده نشدن است. این پارچه ها از پرکاربرد ترین الیاف برای لباس های زنانه هستند و به طور ویژه برای لباسهای مهمانی استفاده می شوند. در شستشوی آنها، می توان از دست و ماشین استفاده کرد، البته از آب گرم و سفید کننده باید اجتناب نمود زیرا باعث آسیب جدی به بافت الیاف مصنوعی می شوند.
گروه دوم پارچه های طبیعی هستند که خود به چهار دسته تقسیم می شود. دو گروه ابریشمی و پشمی که از نوع پارچه های حیوانی هستند از فیبر پروتئنی حاصل از پشم حیوانات و کرم ابریشمی بدست می آیند. الیاف ابریشم محکم، ضد آلرژیک و دارای یک ظاهر زیبا و درخشان هستند. به دلیل گران بودن این پارچه بهتر است در صورتیکه لکه ای روی آن قرار گیرد، هر چه سریعتر بدون استفاده از سفیدکننده هایی مثل وایتکس، شسته شوند.
ویژگی پارچه های پشمی را میتوان ماندگاری، گرم بودن، انعطاف پذیری و جاذب رطوبت بودن آنها نام برد. الیاف های پشمی از هر جنسی که باشند می توانند هشتاد درصد هوا را درون خود حفظ کنند، و در نتیجه مثل یک عایق عمل کنند. همین امر سبب گرم شدن بدن در حین استفاده از آنها می شود. اگر پوست شما خشک است بهتر است در زیر لباسهای تهیه شده از الیاف پشمی، از لباسهای نخی استفاده کرد تا در اصطلاح لباس پشمی پوست شما را نخورد و پوست را دچار حساسیت نکند. برای شستن این نوع پارچه ها بهتر است که از آب سرد استفاده شود و بعد از شستن با شوفاژ آنها را خشک ننمود.
گروه دوم از پارچه های طبیعی، دارای منشا گیاهی هستند که شامل پارچه های نخی و پارچه های کتانی می باشند. الیاف نخی همان پارچه های پنبه ای هستند که در زبان عامیانه میان مردم به آن پارچه نخی گفته می شود. از جمله خصوصیات این الیاف می توان به مواردی همچون عبور هوا از میان تار و پود آن، خنک بودن، نرمی، گوله نشدن، عدم ایجاد حساسیت و انتقال حرارت بدن به بیرون اشاره کرد. بهتر است که این نوع پارچه ها را با آب سرد بشویید و بلافاصله بعد از شستن آنها را خشک کنید.
در میان ساختمان پارچه های کتانی، از مناطق کریستالین استفاده شده است و دارای میزان سلولز خالص زیادی هستند. به همین دلیل استحکام این نوع پارچه ها در برابر کشش بسیار بالا می باشد و همچنین در برابر پوسیدگی نیز مقاوم هستند. نکته ی دیگر در مورد کتان این است که اگر دارای رطوبت و حرارت باشد امکان آلودگی آنی آن با کپک و قارچ وجود دارد. بنابراین برای شستشوی پارچه کتان نسبت به الیاف دیگر باید آب بیشتری استفاده نمود و به همین دلیل توصیه می شود که در صورت استفاده از ماشین لباسشویی، حتما از برنامه های مخصوص شستشوی کتان استفاده نمود.
علت های ریزش مو در مردان و زنان
علت ریزش مو در مردان و زنان
ساختار مو
پیش از آنکه در مورد علت ریزش مو صحبت کنیم، شاید بد نباشد که با ساختار مو بیشتر آشنا شویم تا دلایل ریزش مو را بهتر درک کنیم. آخرین لایه پوست سر ما اپیدرم نام دارد، و لایه پایین آن را دِرم می نامند. در ناحیه اتصال این دو لایه، کیسه هایی از اپیدرم به درون درم فرو رفته اند که به آنها فولیکول می گویند و حاوی موادِ لازم برای رشد یک تار مو می باشند. اما در زبان عامیانه، آن بخشی از مو که درون پوست است را ریشه مو و بخشی که از پوست بیرون آمده است را ساقه مو می نامند.
از طرف دیگر هر تار مو که از پوست سر بیرون می آید حاوی سه لایه مختلف است. درونی ترین لایه، مغز مو یا مِدولا Medulla نام دارد که عملا مسئول استحکام و راست ایستادن مو می باشد. لایه میانی که یکی از مهمترین لایه هاست، کورتکس Cortex یا پوسته مو نامیده می شود. کورتکس تعیین کننده انعطاف پذیری، رنگ و بافت مو می باشد. این لایه از رشته های طناب مانندی از پروتئین درست شده است که حاوی یک نوع پلیمر کربنی-اکسیژنی است که ملانین نامیده می شود. ملانین در زبان عامیانه به رنگدانه مو معروف است. اما ملانین یک ویژگی مهم دارد، جذب تابش های زیان بار فرا بنفش UV رسیده از خورشید. نهایتا لایه بیرونی مو کوتیکول Cuticle نام دارد و از سلول های مرده ای درست شده است که بصورتِ پولک های ماهی به دور لایه میانی مو کشیده شده اند. پولک های کوتیکول شفاف هستند و رنگ ملانین های مو را از خود عبور می دهند.
حال که به ساختار مو پی برده ایم، می توانیم به صورت دقیق تری به علت ریزش مو نگاهی بیندازیم.
علت ریزش مو
علت های ریزش مو در مردان و زنانمیزان رشد مو روی بدن و ضخامت آن، همچنین میزان ریزش موهایتان به طور معمول به ژن های شما وابسته است. زمانی که شرایط موی روی بدن شما به طور ناگهانی تغییر می کند، این می تواند نشانه ای از بروز مشکل باشد که معمولا با ریزش مو همراه است. اما نشانه های این ریزش چی می باشند؟ در ادامه با برخی از این نشانه های هشدار برای ریزش و کم پشتی موهها بیشتر آشنا می شویم.
1- اثر هورمون های مردانه در ریزش مو
افزایش ناگهانی در رشد یا ریزش مو در زنان اغلب به واسطه یک بی تعادلی در هورمون های مردانه (آندروژن ها) که به طور طبیعی در مردان و زنان به مقادیر مختلف وجود دارند، رخ می دهد. به عنوان مثال، افزایش تولید هورمون تستوسترون می تواند به افزایش رشد مو روی بدن منجر شود. این شرایط هیرسوتیسم یا پرمویی نام دارد که به رشد ناخواسته مو با الگوی مردانه در زنان گفته می شود. رشد مو با الگوی مردانه به رویش مو در قسمت هایی مانند بالای ناف، سینه، یا قسمت بالایی پشت بدن گفته می شود. همانند الگوی رویش مو مردانه، الگوی ریزش موی مردانه در زنان نیز نشانه ای از تغییر در سطوح هورمون های مردانه است که خود را در کم پشتی موهها هم می تواند نشان دهد. زمانی که سطوح استروژن طی دوران یائسگی کاهش یافته و در نتیجه، سطوح تستوسترون افزایش می یابد، بسیاری از زنان با نازک شدن تارهای موی سر و ضخیم شدن تارهای موی صورت مواجه می شوند. حتی ممکن است رویش مو روی چانه رخ دهد.
۲- سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک بیماری است که به واسطه یک بی تعادلی در هورمون های جنسی رخ می دهد و از هر 10 زن در سن باروری، تقریبا یک نفر را تحت تاثیر قرار می دهد. این شرایط می تواند موجب مشکلاتی در عملکرد تخمدان ها شود که وظیفه تولید تخمک و رهاسازی آن در هر ماه به عنوان بخشی از چرخه قاعدگی را بر عهده دارند. در صورت ابتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک، تخمک ممکن است دارای مشکلات رشد بوده یا در زمان مقرر آزاد نشود. سندرم تخمدان پلی کیستیک می تواند موجب برخی علائم مانند قاعدگی های نامنظم، آکنه بزرگسالان، نازک شدن و یا کم پشتی مو، یا رشد بیش از حد موی زائد روی صورت، چانه یا دیگر بخش های بدن شود. این شرایط به واسطه افزایش تولید تستوسترون در بدن رخ می دهد که رشد بیش از حد موی بدن را موجب می شود.
۳- کمبود آهن
هر فردی دارای یک چرخه مو است. برخی افراد به طور طبیعی ریزش مو در بهار و پاییز و برخی دیگر در تابستان و زمستان را تجربه می کنند. اما ریزش موی قابل توجه در بدن و سر می تواند به کم خونی یا آنمی، یا کمبود آهن در خون اشاره داشته باشد. افرادی که رژیم های غذایی گیاهخواری و وگان را دنبال می کنند و قاعدگی های سنگین را تجربه می کنند، در معرض خطر بیشتری برای مواجهه با این شرایط قرار دارند که به ریزش مو، شکنندگی ناخن ها، و هوس های غذایی عجیب منجر می شود. همچنین این نارسایی تاثیر بسیار بالایی بر روی کم پشتی موهها می تواند داشته باشد. اگر به مشکل کمبود آهن در بدن خود مشکوک هستید برای انجام آزمایش خون به پزشک مراجعه کنید.
۴- کم کاری تیروئید و اثر آن در ریزش مو
تیروئید غده ای کوچک و پروانه ای شکل در جلوی گردن است و هورمون هایی را ترشح می کند که چگونگی استفاده بدن از انرژی را کنترل می کنند. زمانی که هورمون های تیروئید به میزان کافی ترشح نمی شوند، سرعت بسیاری از عملکردهای بدن، از جمله رشد مو کند می شوند. ریزش موی مرتبط با تیروئید دارای علائم خاصی است. اگر با ریزش ابرو و شکنندگی ناخن ها مواجه هستید، ممکن است یک مشکل تیروئید در پس این شرایط قرار داشته باشد. از طریق آزمایش خون می توانید سطوح هورمون های تیروئید را بررسی کنید.
۵- تغییر سطوح هورمون استروژن
مقدار استروژن در بدن شما می تواند بر شرایط موی سر و بدن تاثیرگذار باشد. زمانی که سطوح استروژن بالا است، تارهای مو ضخیم‌تر از حد معمول شده و سطوح پایین این هورمون می تواند به ریزش مو منجر شود. یک تغییر ناگهانی در سطوح استروژن – به عنوان مثال، پس از بارداری یا توقف مصرف قرص های ضد بارداری – می تواند به ریزش موی موقتی منجر شود.
۶- عوارض جانبی داروهای مصرفی
برخی داروها می توانند اثر مستقیم بر موی بدن داشته باشند. برخی از جمله داروهای ضد افسردگی و ضد انعقاد خون می توانند موجب ریزش موی موقت، به طور معمول طی فرآیندی به نام تلوژن افلوویوم شوند. این نوع ریزش مو می تواند پس از بارداری، جراحی های بزرگ، کاهش وزن چشمگیر یا استرس شدید رخ دهد. برخی داروها نیز می توانند موجب رویش مو از جمله رشد موهای زائد بدن شوند که از آن جمله می توان به تستوسترون، دانازول (یک آندروژن)، فنی‌توئین (یک ضد تشنج)، و گلوکوکورتیکوئیدها (نوعی استروئید) اشاره کرد. در بیشتر موارد، تغییرات ایجاد شده در شرایط مو دائمی نیستند و زمانی که مصرف دارو به پایان می رسد، شرایط به حالت عادی باز می گردد.
۷- مشکل خودایمنی
اگرچه نادر است اما گاهی اوقات سیستم ایمنی از کنترل خارج شده و به فولیکول های مو حمله می کند. این می تواند به ریزش مو به صورت وصله های گرد و عجیب که به نام آلوپسی آره‌آتا یا طاسی منطقه ای شناخته می شود، از دست دادن کل موی سر که به نام آلوپسی توتالیس شناخته می شود یا از دست دادن موی سر و بدن، از جمله ابروها و مژه ها، که به نام آلوپسی یونیورسالیس منجر شود. این شرایط به طور معمول با استروئیدهای سیستمیک درمان می شوند و مو دوباره رشد می کند.
۸- تومور
اگر هیرسوتیسم به طور ناگهانی و چشمگیر شکل گرفته است و سطوح تسوسترون و دهیدرواپی آندروسترون سولفات (یک آزمایش خون هر دو را مشخص می کند) بسیار بالا هستند، شما ممکن است دارای یک تومور باشید که هورمون های مردانه ترشح می کند و پروفایل هورمونی در بدن شما را چنان تغییر داده که به رشد سریع مو منجر شده است. در این موارد، پزشک به دنبال یک تومور غده آدرنال یا تخمدان است. این شرایطی شایع نیست اما موردی است که پزشک بررسی خواهد کرد.
در پایان باید اشاره کرد، در شرایطی که تغییرات موی بدن و یا کم پشتی می تواند به یک مشکل سلامت زمینه ای اشاره داشته باشد، اما همواره به معنای بروز مشکلی جدی نیست. با این وجود، اگر با رشد موی جدید، تغییرات در رویش و ریزش مو روی صورت، فک، چانه یا سینه مواجه هستید، بهترین گزینه مراجعه به پزشک برای بررسی دقیق شرایط است. معاینه توسط پزشک می تواند به تشخیص دلیل و در صورت نیاز آغاز درمان کمک کند.
منابع: عصر ایران
تصحیح توسط پاکی مارکت
ویتامین ها و مواد مغذی برای رشد مو
ویتامین ها و مواد مغذی برای رشد مو
موی انسان تقریبا پانزده میلیمتر در هر ماه رشد می کند. اما می توان این سوال را پرسید که برای افزایش سرعت رشد مو و همچنین بالا بردن کیفیت موها، چه کارهایی می توان انجام داد. اولین نکته این است که زیبایی و سلامت موهای شما از درون بدنتان آغاز می شود. دنبال کردن یک رژیم غذایی سالم حاوی ویتامین های مورد نیاز برای رشد مو، یکی از بهترین گزینه هایی است که برای تحقق این هدف می توان مد نظر قرار داد. این ویتامین ها باعث حفظ سلامت و ایجاد درخشش، زیبایی در موها می شود و البته منجر به کاهش زمان رشد مو ها نیز می گردد. البته می شود با استفاده از برخی ماسک های مو، ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز مو را از بیرون بدن نیر تامین نمود. در این مقاله در مورد برخی از این ویتامین ها صحبت می کنیم.
ویتامین C
ویتامین C یک آنتی اکسیدان است که می تواند به مبارزه با ریزش مو کمک کرده و همچنین رنگ طبیعی مو را حفظ کند. یکی دیگر از فواید این ماده مغذی افزایش جریان خون به سمت پوست سر است که به دریافت هرچه بیشتر و بهتر مواد مغذی مورد نیاز برای رشد مو کمک می کند. از جمله منابع غذایی خوب برای تامین ویتامین C مورد نیاز بدن می توان به برخی میوه ها مانند پرتقال، توت فرنگی، لیمو ترش، کیوی و گریپ فروت، بروکلی، اسفناج، گل کلم، و جعفری اشاره کرد. همچنین، می توان با استفاده از یک ماسک طبیعی حاوی ویتامین C برای تقویت رشد مو ها اقدام نمود. به عنوان مثال می توان ماسکی با استفاده از یک چهارم فنجان آب پرتقال تازه ، نصف فنجان آبلیموی تازه، دو قاشق غذاخوری عسل طبیعی تهیه نمود و آن را به مدت ۱۵ دقیقه روی موهای مرطوب سر قرار داد.
ویتامین B3
این ویتامین نقش مهمی در تغذیه پوست سر و تقویت رشد مو ایفا می کند. زمانی که به میزان کافی ویتامین B3 دریافت نمی کنید، موی شما می تواند درخشش خود را از دست داده و شکننده شود. از جمله منابع غذایی خوب برای این ویتامین می توان به این موارد اشاره کرد: گندم و مشتقات آن، برنج، ماهی آنچوی، ماهی تن، مرغ، و گوجه فرنگی تازه.
ویتامین B7
این ویتامین بر تولید اسیدهای چرب در سلول های بدن انسان اثر گذار است که فولیکول های مو در پوست سر را تغذیه می کنند و موجب رشد مو می گردد. مصرف منظم ویتامین های B7 قدرت تارهای مو را افزایش داده و به رشد سریع تر آنها نیز کمک می کند. از جمله مواد غذایی سرشار از این ویتامین می توان به این موارد اشاره کرد: بادام و مغزهای خوراکی دیگر، زرده تخم مرغ، نخود سبز، شیر و محصولات لبنی، ماهی، عدس.می توان با استفاده از یک عدد تخم مرغ، سه قاشق غذاخوری روغن زیتون یا نارگیل (45 گرم) یک ماسک موی سر درست کرد. این ماسک را روی ریشه های مو گذاشته و به آرامی با انگشتان دست خود ماساژ دهید. سپس، اجازه دهید برای پنج دقیقه به همان حالت باقی بماند. موی خود را با آب گرم آبکشی کرده و با یک شامپوی ملایم شستشو دهید.
ویتامین E
سلامت پوست سر نقش مهمی در شرایط مو و در نتیجه رشد مو دارد. ویتامین E می تواند سطوح اکسیژن در جریان خون را افزایش داده و گردش خون را تحریک کند که برای رشد سالم مو اهمیت دارد. همچنین، این ویتامین رطوبت تارهای مو را حفظ می کند، آنها را قوی‌تر ساخته و در برابر آسیب جدی از آنها محافظت می کند. از منابع غذایی خوب برای ویتامین E می توان به این موارد اشاره کرد: روغن های گیاهی، بادام زمینی و فندق، بروکلی، اسفناج، دانه های آفتابگردان، و برگ چغندر. می توان یک ماسک موی خوب حاوی این ویتامین را بدین صورت تهیه نمود. مواد تشکیل دهنده: نصف یک موز، نصف یک آوودکادو، سه قاشق غذاخوری ماست ساده (60 گرم)،یک کپسول ویتامین E. موی خود را مرطوب کرده و این ماسک را روی سر خود بمالید سپس اجازه دهید برای ۱۰ دقیقه به همان حالت باقی بماند.
ویتامین A
ویتامین A به لطف خواص آنتی اکسیدانی خود نه تنها از موی شما محافظت می کند، بلکه در تقویت و محافظت از بینایی و پوست نیز موثر است. ویتامین A می تواند بافت و درخشش مو را با تحریک تولید چربی هایی که از مو در برابر شکنندگی محافظت می کنند، و رشد مو را بهبود ببخشد. از منابع غذایی خوب برای این ویتامین می توان به این موارد اشاره کرد: هویج، جگر، کره، پنیرهای چرب، بادام.
ویتامین D
زمانی که پوست بدن انسان در برابر نور خورشید قرار می گیرد، امکان تولید ویتامین D در بدن فراهم می شود. این ماده مغذی می تواند به جذب بهتر کلسیم کمک کند. کلسیم یک ماده مغذی کلیدی برای سلامت مو است. از این رو، مصرف ویتامین D به میزان کافی برای رشد مو اهمیت دارد. از منابع غذایی خوب برای این ویتامین می توان به این موارداشاره کرد: شیر، قارچ، روغن ماهی کاد، و پنیر غلات غنی شده.
افزون بر توجه به رژیم غذایی و گنجاندن ویتامین ها و مواد مغذی مورد نیاز برای رشد مو، باید نکات دیگری را نیز برای رشد مو مورد توجه قرار داد. به عنوان مثال از سشوار و اتوی مو زیاد استفاده نکنید زیرا گرما موجب خشکی مو و آسیب دیدن پوست سر می شود. از مواد شیمیایی، مانند رنگ مو، و بیگودی زیاد استفاده نکنید. طی فصل تابستان یا حضور در ساحل از موی خود محافظت کنید. موی خود را به آرامی شانه کرده یا برس بزنید. به میزان کافی آب بنوشید. تامین آب مورد نیاز بدن به هیدراته نگه داشتن مو کمک می کند. مو و پوست سر خود را به خوبی بشویید. البته شستشوی روزانه توصیه نمی شود زیرا می تواند موجب از بین رفتن چربی های طبیعی شود که مو را نرم و سالم نگه می دارند.
برگرفته از وبسایت steptohealth و ترجمه عصرایران
تصحیح . بروز رسانی تیم پاکی مارکت
تاریخچه صابون
تاریخچه صابون
صابون، به تعریف علم شیمی، نمک یک اسید چرب است. از این ماده عمدتاً برای شست و شو، حمام کردن و پاکیزگی استفاده می شود، ولی در ریسیدن پارچه هم، از آن استفاده می گردد و بخش مهمی از روان سازها محسوب می گردد. به ترکیب صابون با روغن به صورت نسبتاً جامد گریس گفته می شود. صابون های تمیزکاری و تطهیر عمدتاً از جمع آوری روغن ها و چربی‌های گیاهی و حیوانی با محلول غلیظ سود سوزآور (hydroxide sodium) بدست می آیند. چربی ها و روغن ها ترکیبی از تریگلیسریدها هستند که متشکل از سه مولکول اسید چرب هستند که به یک مولکول گلیسرول متصل شده اند.
نخستین اشاره به ساخت یک ماده شبیه به صابون مربوط به حدود ۲۲۰۰ سال پیش از میلاد در بابل باستان است. برخی منابع مصری نیز حدود ۲۰۰۰ سال پیش از میلاد به ساختن چنین مادهای اشاره کرده اند. در حدود ۲۲۰ سال پیش از میلاد، ملوانان فینیقی ها، فن صابون سازی (یا صابون پزی) را به سواحل مدیترانه بردند. در قرن اول میلادی، بهترین های آن از چربی بز و خاکسترهای به دست آمده از سوزاندن چوب درخت آلش به دست می آمد. تا پایان قرن هجدهم، آن را از چربی حیوانی و خاکستر چوب تهیه می کردند. در همان هنگام، معلوم شد که می توان به جای خاکستر چوب، از سود سوزآور، که قلیای حاصل از نمک معمولی است، نیز استفاده کرد. در همین زمان، روغن های گیاهی نظیر روغن زیتون، روغن نخل، روغن نارگیل، روغن کنجد و روغن سویا جانشین چربی های حیوانی شدند.
در خاورمیانه صابون حمامِ جامد با بوی دلپذیر در دوره اسلامی تولید شد، و در زمان کوتاهی صابون سازی در آن زمان به یک صنعت تبدیل شد. دستور العمل های تهیه آن توسط محمد بن زکریا رازی دانشمند بزرگ ایرانی شرح داده شده است، که همچنین او دستور تهیه گلیسیرین از روغن زیتون را داده است. در خاورمیانه این ماده ارزشمند از تعامل روغن های چرب و چربی های با قلیا تولید می شد. در سوریه با استفاده از روغن زیتون به همراه قلیا و آهک تولید می شد. صابون از سوریه به سایر نقاط جهان اسلام و اروپا صادر می شد.
در ایران حدود زمان صفویه در بروجرد برای اوّلین بار صابون سازی در ایران شکل گرفت و حدود ۲۰۰ سال پیش در زمان قاجار به شهر مراغه برده شد. هم اکنون نیز شهرهای بروجرد و مراغه قطب های مهماین صنعت شناخته می شوند. در شهر بروجرد فروش صابون هایی با رنگ و بوی خاص یه پدیده معمول است که در آنجا با نام صابون آجز شناخته می شود. در مراغه نیز هرسال نزدیک ۲۲۰ تن تولید شده و به اقصی نقاط کشور ارسال می شود که به عنوان صابون مراغه معروف است.
در ۲۲۰ سال پیش از میلاد مسیح توسط مردم فنیقیه ساخته شد، اما در آن زمان از کاربرد آن اطلاع درستی نداشتند و تنها به عنوان یک کالای واسطه ای، جهت داد و ستد از آن استفاده می نمودند. در آن دوره صابون از پیه بز و خاکستر چوب تهیه می شد. در دوران امپراطوری روم مصرف پاک کننده ها رواج یافت .آنها صابون را از چربی حیوانات و خاکستر گیاهان (به عنوان یک ماده قلیایی) تهیه می کردند و آن را Saipo می نامیدند که نام امروزی صابون Soap از آن گرفته شده است.
کشورهای ایتالیا، فرانسه و اسپانیا از مراکز اولیه تولید این ماده ارزشمند بودند زیرا دسترسی به مواد اولیه (مانند روغن زیتون) جهت تولید در این مراکز امکان پذیر بوده است. در قرن سیزدهم و چهاردهم میلادی، اتحادیه کوچکی از تولید کنندگان صابون در نزدیکی لندن تشکیل شد. در آن زمان تولید کنندگان، ملزم به پرداخت مبلغی برای تولید هر تن صابون بودند که پس از دوران جنگهای ناپلئون، این مبلغ به 3 پنی به ازای تولید هر پوند افزایش یافت. این روند تا سال ها ادامه داشت. در این مدت بالغ بر یک میلیون پوند از تولید کنندگان جمع آوری شد. این امر نشانگر افزایش مصرف صابون در این دوران می باشد.
در اروپای قرون وسطی، صابون سازی در ناپل ایتالیا در اواخر قرن ششم آغاز شد سپس تحت کنترل امپراتوری روم شرقی و در قرن هشتم، صابون سازی در اسپانیا نیز به خوبی شناخته شده بود و توسعه یافت. سرزمین های اسپانیایی قرون وسطی در آن سال ها به عنوان یکی از قطب های صابون سازی اصلی اروپا مطرح بودند و این صنعت در پادشاهی انگلستان نیز در حدود همان سال ها آغاز شد. در آن زمان این صنعت هم به عنوان کارِ زنان ذکر می شد و هم به عنوان تولید کارگران خوب در کنار سایر ملزومات، مانند تولید نجاران، آهنگران و نانوایان. لذا این امر باعث گسترش این صنعت در آن زمان شد.
امروزه صنعت صابون سازی یکی از بزرگترین صنایع بهداشتی دنیا می باشد که تنوع بسیار زیادی دارد ولی روش ساخت تمامی آنان تقریبا مشابه می باشد.
گردآوری شده توسط تیم پاکی مارکت
روش ساخت صابون
روش ساخت صابون
صنعت صابون سازی، ریشه در بیش از ۲۲۰۰ سال گذشته دارد. با این‌حال، در میان بسیاری از صنایع شیمیایی، هیچ کدام همانند صنایع صابون سازی چنین تغییرات بنیادی در مواد اولیه شیمیایی خود تجربه نکرده‌اند. معمولا پذیرفته شده است که مصرف سرانه صابون نشان دهنده سطح کیفیت بهداشت در زندگی افراد هر کشوری است. اما صابون چیست و چگونه ساخته می شود؟ صابون به عنوان واژه ای برای نمک اسیدهای چرب در محصولات آرایشی – بهداشتی بکار می رود. از صابون ها در نقش مواد فعال در سطح Surfactant برای امولسیون کردن روغن‌ها نیز بهره می گیرند. این عمل باعث می شود تا روغن‌ها به کمک آب جابجا شوند. صابون‌ها در کاتالیزورها، روانکارها و مواد افزایش دهنده ویسکوزیته کاربرد دارند. صابون تشکیل شده از نمک و اسید چرب است.
روش ساخت صابون دست ساز
صابون ها می توانند با طیف گسترده ای از چربی ها و رایحه ها ساخته شوند. روغن نارگیل، کره کاکائو، روغن کرچک، روغن زیتون، کره انبه و روغن آووکادو همگی می توانند مورد استفاده قرار بگیرند. بسیار مهم است که از محصولاتی با کیفیت بالا استفاده کنید و بهترین راه این است که از مواد ارگانیک بهره ببرید. دیگر لوازم مورد نیاز برای تهیه صابون دست ساز شامل لیوان، کاسه، مخلوط کن، ترازوی اندازه گیری دیجیتال، قالب های صابونی در اشکال دلخواه، بطری بزرگ، سرکه سفید، قابلمه و در برخی از دستورات دستکش و عینک ایمنی را نیز شامل می شود. دو روش عمده برای ساخت صابون دست ساز وجود دارد؛ روش گرم و روش سرد. تفاوت آنها در استفاده از گرماست. در روش گرم شما باید صابون را در عرض چند روز استفاده کنید اما در روش سرد، صابون می تواند برای مدت طولانی تری باقی بماند.
روش گرم در ساخت صابون
برای ساخت صابون به روش گرم، شرکت ها مراحل مقابل را طی میکنند و شما نیز می توانید این مراحل را تکرار کنید. ابتدا اطمینان حاصل کنید که محوطه کارتان تمیز است و همچنین کودکان در اطرافتان حضور ندارند زیرا قلیاب صابون پزی که آب و روغن مخلوط شود بویی می دهد که استنشاق آن ممکن است برای کودکان مضر باشد. سپس روغن ها را به شکل مایع اندازه گیری کنید و روی اجاق گاز قرار دهید. به محض اینکه کمی گرم شدند زیر حرارت را کم کنید. برای اندازه گیری از چند لیوان استفاده کنید و روی آنها را برچسب بزنید تا دیگر در آنها نوشیدنی نریزید و فقط مخصوص همین کار باشند. می توانید از لیوان یک بار مصرف هم در این مورد بهره ببرید. سعی کنید از لیوان های بزرگ استفاده کنید تا موادتان از آنها سرریز نشوند.
از دستکش و قاشق فلزی یا قاشق چوبی برای جا به جایی مواد استفاده کنید تا بدن تان مستقیم با مواد برخورد نداشته باشند. آب را در لیوان بزرگ ریخته و کم کم قلیاب را با قاشق به آن اضافه کنید. مواد را خوب با هم مخلوط کنید. نکته مهم در این مورد این است که صابونی که با روش گرم تهیه میشود حتما بعد از جدا سازی از قالب به مدت سه یا چهار هفته باید در جای خشک و خنک نگه داری شود و به هیچ عنوان استفاده نشود. در صورت استفاده پوست ممکن است صدمه جدی ببیند. سپس هنگامی که روغن در ظرف گرم شد آن را به مخلوط تان اضافه کنید. اگر مواد تان در سینک یا جایی از آشپزخانه ریخت فورا آن را با آب و سرکه بشویید تا خنثی شود و لکه ای از آن باقی نماند.
مواد را روی حرارت کم قرار دهید و هر ۱۵ دقیقه آن را بررسی کنید تا مطمئن شوید که آماده شده است و شروع به سفت شدن می کند. بعد از حدود ۳۵ تا ۵۵ دقیقه آماده است. در این مرحله حرارت را خاموش کنید و ظرف را از روی حرارت بردارید. اگر قصد دارید عطر یا روغنی دلخواه را به آن بیفزایید اکنون وقتش است. روغن اسطوخودوس یا پرتقال بدین منظور مناسب هستند. به سرعت و با دقت مواد را در قالب مورد نظر بریزید. از قالب های سیلیکونی، پلاستیکی و حتی مقوایی هم می توانید بهره ببرید. بهتر است از کاغذ پوستی در قالب ها استفاده نمایید و سپس قالب ها را در جایی خشک و خنک نگه دارید. بعد از ۴۰ ساعت صابون را از قالب جدا کنید و فورا مورد استفاده قرار دهید. می توانید رنگ های مجاز را هم در مراحل آخر اضافه نمایید.
روش سرد در ساخت صابون
کمی پایه صابون (گلیسیرین) از داروخانه تهیه کرده و آن ها را به شکل مربع ببرید و در مایکروفر قرار دهید. هر چند ثانیه آنها را هم بزنید و زیر و رو کنید. به محض آب شدن افزودنی های دلخواه خود که شامل رنگ و عطر و بو می شوند را به مواد اضافه کنید. مواد را در قالب بریزید. برای راحت خارج کردن مواد می توانید کف ظرف ها را روغن بزنید. قالب را در یخچال قرار دهید تا خودش را بگیرد. آن را از ظرف جدا کرده و برش دهید. می توانید از قالب های طرح دار استفاده کنید و یا خودتان صابون ها را با سمباده شکل یا حتی تراش دهید.
روش ساخت صابون صنعتی
به طور کلی صابون به دو روش در جهان تولید می گردد. اول روش نا پیوسته (Batch Proccess) و سپس روش پیوسته (Continuous Process).
روش نا پیوسته
ماده اولیه اصلی مورد استفاده در تولید صابون شامل انواع چربی ها بوده که می تواند منشا حیوانی (مانند تالو) و یا گیاهی (مانند روغن پالم و نارگیل) داشته باشد. حدود ۷۵ درصد از کل چربی مصرفی در صنایع صابون سازی دنیا را تالو (Tallow) تشکیل می دهد که دارای منشا حیوانی است. این ماده شامل مخلوطی از گلیسیرین ها بوده و از چربی های جامد که به وسیله بخار پالایش شده است، به دست می آید.
در این روش اسید چرب درون مخزن ریخته شده و توسط سدیم هیدروکسید (صابون جامد) و یا پتاسیم هیدروکسید (صابون مایع) خنثی می شود. به این روش اصطلاحا Process Kettel می گویند. صابون به دو صورت پخت گرم و پخت سرد تهیه می شود. صابون تولید شده از پخت گرم (دارای کیفیت مناسب تر) جهت مصارف حمام و دستشویی استفاده می شود و صابون حاصل از پخت سرد (دارای کیفیت پایین تر) اغلب جهت رختشویی مورد استفاده قرار می گیرد. در این روش پس از خنثی نمودن اسید چرب توسط محلول سدیم هیدروکسید، به منظور جداسازی صابون تولید شده از ناخالصی ها، آن را چندین بار توسط محلول آب و نمک شستشو می دهند.
صابون مذاب تولیدی را در پخت سرد بلافاصله جهت انتقال به مراحل تکمیلی تولید، تخلیه می نمایند اما در پخت گرم آن را به مدت ۴۰ تا ۷۰ ساعت رها می کنند که در صنعت صابون سازی به آن اصطلاحا ”دم کردن“ می گویند. هدف از این مرحله، تکمیل واکنش و جداسازی فازها می باشد. تشخیص پایان صابونی شدن توسط اندازه گیری میزان اسید چرب درون مخزن پخت انجام می گیرد. در این روش نیز پس از اتمام واکنش، جهت جداسازی ناخالصی ها از محلول آب و نمک استفاده می شود. با افزودن آب نمک به درون مخزن یک سیستم دو فازی تشکیل می شود و ناخالصی ها به لایه زیرین منتقل می گردند. فاز صابون توسط پمپ به غلطک های سرد کننده منتقل شده و دمای صابون تا رسیدن به دمای اتاق کاهش می یابد و در نهایت جامد می گردد.
آنالیز صابون به دست آمده به این صورت است که باید میزان سدیم هیدروکسید آن بین ۰.۲ تا ۱ درصد و میزان نمک سدیم کلرید آن بین ۱ تا ۶.۲ درصد باشد. در هردو مورد باید میزان آب حدود ۳۲ درصد باشد. در اینجا به منظور کاهش رطوبت، صابون تولید شده را درون خشک کن قرار می دهند تا رطوبت آن به میزان استاندارد (حدود ۱۰ درصد) کاهش یابد. در ادامه برای اختلاط و یکنواخت نمودن بیشتر، صابون را وارد دستگاهی به نام پلودر (Plodder) می کنند، در این دستگاه صابون توسط یک حلزون در حال گردش فشرده شده و به صورت رشتهای از آن خارج می گردد و توسط یک برش دهنده یه قطعات ریز بریده می شود. این قطعات ریز وارد دستگاه مخلوط کن میکسر شده و در آن مواد افزودنی همچون رنگ، اسانس، تثبیت کننده، نرم کننده پوست، و ضد خوردگی به آن اضافه می گردد.
در ادامه به منظور توزیع یکنواخت مواد افزوده شده و استحکام بیشتر، صابون را از بین چند غلطک (Mill) عبور می دهند. این غلطک ها به صورت استوانه های افقی که در خلاف جهت یکدیگر می چرخند، صابون را به شکل ورقه های نازک و فشرده شده درآورده و سپس از درون یک قالب گرم عبور داده و به صورت نواری پیوسته از آن خارج می نمایند. در مسیر خروجی، صابون سرد شده و توسط یک دستگاه برش به اندازه های مورد نظر برش داده می شوند. در مرحله نهایی قطعات به دست آمده درون قالب قرار گرفته و به فرم نهایی درآمده و بسته بندی می گردند.
روش پیوسته امروزه با پیشرفت تکنولوژی، تولید صابون بیشتر به صورت پیوسته انجام می گیرد. در این روش ابتدا چربی توسط آب در دما و فشار بالا هیدرولیز می شود و تولید اسید چرب و گلیسیرین می نماید. اسید چرب به دست آمده، توسط محلول سدیم هیدروکسید (محلول سود) خنثی شده و صابون تشکیل می شود. و سپس همانند مراحل روش ناپیوسته فراوری و بسته بندی می شود.
تهیه شده توسط تیم پاکی مارکت